Gmina Zakrzewo. Synteza tradycji z nowoczesnością

Gmina Zakrzewo posiada bardzo wiele niepowtarzalnych atutów. Malownicze krajobrazy, czyste jeziora, zasobne w bogactwa natury lasy sprawiają, że jest ona rajem dla miłośników przyrody i wypoczynku. Nigdzie, tak jak tutaj – w Zakrzewie, nie przeplatają się elementy bogatej historii i tradycji z nowoczesnością; niewiele jest gmin, które tak pieczołowicie pielęgnują pamięć o przeszłości i jednocześnie tak dynamicznie się rozwijają.
To właśnie w Zakrzewie, w okresie międzywojennym mieściło się centrum życia polskiego pogranicza. Do dziś nasza gmina jest kolebką kultury o znaczeniu ponadlokalnym. Wielkim kapitałem gminy są jej mieszkańcy. To ludzie, którym na sercu leży dobro ich malej ojczyzny, którzy angażują się w jej życie, włączając się w organizację najróżniejszych inicjatyw społecznych. To tutaj prężnie działają liczne organizacje pozarządowe, lokalni przedsiębiorcy i rolnicy, których charakteryzuje niespotykana wręcz pracowitość.
Jednym z naszych priorytetów jest zrównoważony rozwój pod względem społecznym, gospodarczym, infrastrukturalnym i ekologicznym. Wszelkie działania, zarówno samorządu, jak i mieszkańców, nakierowane są na pełne wykorzystanie potencjału społecznego dla dobra ogółu.
Życzliwość, pracowitość, potencjał intelektualny, brak konfliktów społecznych to atuty świadczące o tym, że gmina Zakrzewo jest gminą z przyszłością! Gminą, w której można aktywnie odpocząć od zgiełku miasta, wygodnie i bezpiecznie zamieszkać, realizować swoje pasje i zainteresowania, a także inwestować i rozwijać działalność.
Jestem dumny, że mogę piastować funkcję wójta tej wyjątkowej gminy i serdecznie zachęcam do odwiedzin. Liczę, że spotkanie z naszą gminą przekona Państwa, że jest to miejsce warte ponownego odwiedzenia i pokochania.

Marek Buława - wójt gminy Zakrzewo

***

Niemal połowę obszaru gminy zajmują lasy i jeziora. Takie ukształtowanie terenu jest olbrzymim atutem. Na sporym obszarze rozciągają się zasobne w grzyby i owoce leśne Bory Kujańskie, jak również stanowiące ich część Uroczyska Kujańskie, które charakteryzują się przepięknym, leśno-jeziorno-łąkowym krajobrazem.
Gmina Zakrzewo może poszczycić się również bogatą i interesującą historią. Rola Zakrzewa w dziejach ziemi złotowskiej oraz Polski jest szczególna. Teren gminy w okresie międzywojennym był we władaniu Niemiec, ale to tu mieściło się centrum życia polskiego pogranicza, zaś Zakrzewo pełniło niepodważalną funkcję duchowej stolicy polskości i przez Niemców nazywane było „małą Warszawą”. Miejscowym Polakom przewodził proboszcz tutejszej parafii, ksiądz dr Bolesław Domański, który był równocześnie prezesem Związku Polaków w Niemczech. Historie związane z tą przeszłością są w Zakrzewie pielęgnowane do dziś, gdyż mieszkańcy są dumni ze swoich przodków, którzy wytrwali przy języku polskim i wierze katolickiej pomimo trudności, zaś przedwojenne tradycje i obyczaje znalazły godnych kontynuatorów.
W Zakrzewie corocznie odbywa się znany w całym kraju i za granicą Blues Express Festiwal. Ponadto przez kilka dni bije tu folklorystyczne serce kraju, gdyż organizowany jest Ogólnopolski Festiwal Zespołów Pieśni i Tańca „Z przytupem”, nawiązujący do przedwojennych tradycji przeglądów polskich zespołów folklorystycznych, działających w zaborze pruskim.
Życie artystyczne w gminie współtworzy szereg organizacji pozarządowych: chóry Tęcza, Wrzos i Gromada, młodzieżowa orkiestra dęta, stowarzyszenia kulturalne i kluby sportowe. Kalendarz imprez jest bardzo bogaty. Każdy znajdzie w nim coś odpowiedniego dla siebie, bo życie kulturalne i społeczne w gminie Zakrzewo jest harmonijną syntezą elementów tradycji z nowoczesnością. Postęp społeczny, gospodarczy i infrastrukturalny widać tu na każdym roku. Sprzyjają temu zarówno mieszkańcy, jak i lokalny samorząd, który wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym.

W połowie lat 30. ubiegłego wieku ze składek Związku Polaków w Niemczech, powstał w Zakrzewie okazały budynek Domu Polskiego. Dom ten od początku stanowił centrum życia społeczno-kulturalnego całego pogranicza. Tutaj, oprócz szkoły polskiej, przedszkola i banku, mieściła się biblioteka oraz Wielka Sala Rodła ze sceną. Miały tu swoją siedzibę zespoły śpiewacze, chór, orkiestra dęta, zespoły teatralne i sportowe. Budowę tej „ostoi polskości” przyspieszył ksiądz patron Bolesław Domański – proboszcz zakrzewskiej parafii, prezes Związku Polaków w Niemczech. W 1937 roku, w głównej sali Domu ściany przyozdobiono freskami o ludowej tematyce. Nadano im nazwę „Polski rok obrzędowy”. Autorką dzieła była Janina Kłopocka, twórczyni znaku Rodła. W czasie wojny Niemcy przykryli freski tynkiem. Na szczęście, w 1972 roku udało się tę wspaniałą pracę odrestaurować.
Ta sama artystka wykonała wizerunek Matki Boskiej Radosnej, patronki Polaków z pogranicza. Kult maryjny był ostoją ich wiary i nadziei w okrutnych czasach hitleryzmu. Siedzibą Maryi miała być kaplica, którą udało się wykonać dopiero w 1989 roku, pół wieku po śmierci księdza patrona. Dziś znak Rodła oraz matka Boska Radosna stanowią herb gminy Zakrzewo.
Podczas Kongresu Polaków w Berlinie (6 marca 1938 roku) przyjęto Pięć Prawd Polaków w Niemczech, zwanych również katechizmem Polaków spod znaku Rodła: Jesteśmy Polakami; Polak Polakowi Bratem; Wiara ojców naszych jest wiarą naszych dzieci; Co dzień Polak narodowi służy; Polska Matką naszą, nie wolno mówić o Matce źle.
Z początkiem 2020 roku Dom Polski w Zakrzewie przekształcił się w Dom Polski – Centrum Idei Rodła, zyskując rangę regionalnej instytucji kultury, współfinansowanej przez samorząd gminy Zakrzewo oraz samorząd województwa wielkopolskiego.
W Domu Polskim – Centrum Idei Rodła prężnie działają dwie biblioteki – Biblioteka Publiczna w Zakrzewie i jej filia w Starej Wiśniewce, Izba Muzealna, stowarzyszenie „Strefa Kultury”, amatorskie zespoły artystyczne: kapela podwórkowa „Rypcium-Pypcium”, Zespół Pieśni i Tańca „Rodlanie” z chórkiem i kapelą ludową, Chór Mieszany „Wrzos”, Teat-ralna Grupa Spektaklowa Seniorów.
Działalność kulturalno-artystyczna jest kontynuacją tradycji oraz budowaniem dzisiejszej kultury dla przyszłości. Bo bez kultury życie społeczne jest życiem ciała bez duszy.

Zakrzewo leży przy linii kolejowej Piła – Chojnice. Właśnie to malownicze położenie i wymierająca z roku na rok linia kolejowa zainspirowały powstanie Festiwalu Blues Express. Istota i najważniejszy element całego festiwalu to przejazd specjalnego pociągu parowego, który ma na celu nie tylko doskonałą zabawę, ale przede wszystkim ocalenie od zapomnienia bogatych tradycji związanych z bardzo kiedyś ważnym szlakiem kolejowym.
Festiwal Blues Express to unikalne w swej formie prezentacji bluesa przedsięwzięcie. To współczesna, atrakcyjna realizacja idei muzycznej podróży koleją, zawarta w głębokiej historii bluesa i jego rozprzestrzeniania się poza południem Stanów Zjednoczonych, gdzie powstał. Pomysłodawcą i dyrektorem tego organizowanego przez Dom Polski w Zakrzewie festiwalu jest Henryk Szopiński.
Blues Express startował jako edukacyjna warsztatowa impreza, upowszechniająca wiedzę o bluesie i sposoby jego recepcji. Stworzył i oferuje interesującą propozycję bycia razem podczas wspólnej zabawy z bluesem, blues-rockiem czy rhythm and bluesem. Występowali na nim muzycy z Polski, a także ze Stanów Zjednoczonych, Argentyny, Nowej Zelandii, Wielkiej Brytanii, Czech, Węgier, Austrii, Szwecji, Niemiec i Białorusi.
W latach 1993-2000 Blues Express wyruszał z Piły i kończył bieg w Zakrzewie, by po kilku godzinach nocnego koncertu nad Jeziorem Proboszczowskim w Zakrzewie wrócić nad ranem, ze zmęczonymi pasażerami, do Piły. Koncerty bluesowe odbywały się wówczas na czterech dworcach PKP: w Pile, Krajence, Złotowie i Zakrzewie. Od 2001 roku Blues Express startuje w Poznaniu i przemierzając północną Wielkopolskę, z koncertami na siedmiu dworcach PKP (Poznań, Rogoźno, Cho-dzież, Piła, Krajenka, Złotów, Zakrzewo) dojeżdża do celu, by później, niezmiennie od lat, czekać do godzin rannych na bluesowych pasażerów, biorących udział w koncercie finałowym nad Jeziorem Proboszczowskim w Zakrzewie.
W imprezie bawi się nie tylko społeczność lokalna, mieszkańcy regionu, fani bluesa, dobrej muzyki z Polski i zagranicy, ale również miłośnicy starych parowozów i kolejnictwa, turyści i wczasowicze znad okolicznych jezior. Od wielu lat jest to jeden z większych festiwali bluesowych w Polsce, gromadząc kilkutysięczną publiczność.
Blues Express to 150 kilometrów bluesa na torach, to bez wątpienia impreza o zasięgu i znaczeniu międzynarodowym.