Urodziny kościoła

Ksiądz Klemens Prandke w ciągu roku wybudował kościół
w Śmiłowie, było to w 1905 roku. W niedzielę cała parafia
uroczyście obchodziła jubileusz świątyni.

Pierwszy kościół był drewniany wyposażony przez królów, gdyż Śmiłowo w tamtych wiekach było królewszczyzną w starostwie ujskim. W 1836 r. stanęła nowa świątynia, murowana w tzw. mur pruski. Obecny kościół w stylu neogotyckim został wybudowany - w ciągu jednego roku - w 1905 r. Jego budowniczym był ks. Klemens Prandke. W ogóle pierwsza historyczna wzmianka o istnieniu parafii pochodzi z 1490 r. Przypuszcza się jednak, że mogła ona istnieć już w XIV, a nawet w XIII wieku.
Parafia liczy około 1600 wiernych. Należą do niej: Śmiłowo, Zelgniewo, Brodna i Jeziorki. Do 1815 r. obejmowała również Skórkę i Plecemin, a do 1967 r. Kaczory. Od 2004 r. należy do Diecezji Bydgoskiej i jest ośrodkiem kultu Matki Bożej Szkaplerznej. Zachowało się tu jedyne w Archidiecezji Gnieźnieńskiej Bractwo Szkaplerza Karmelitańskiego, do którego należy 1104 osoby.
Proboszczem parafii od 1980 r. jest ks. mgr Jerzy Ptach, który pełni również funkcje Ojca Duchownego Dekanatu Wysoka. Zachował się spis proboszczów, wśród których był między innymi brat ks. Stanisława Staszica - ks. Andrzej Staszic (1775 - 1776).
W niedzielę cała parafia obchodziła piękny jubileusz. Odprawiona została uroczysta msza święta, a później odbył się festyn i zawody sportowe wsi tworzących parafię. Pierwsze miejsce zdobyła Brodna.

Kościół dziś

Wnętrze kościoła ma wymiary: długość 33 m, szerokość - 13,5 m, wysokość - 10,4 m. Okazała facjata zachodnia zachwyca trzema gotyckimi portalami. Wewnątrz na uwagę zasługuje krzyżowo-żebrowe sklepienie w prezbiterium oraz gotycki wystrój: ołtarze, konfesjonały, stacje Drogi Krzyżowej itp.
Najstarszym zabytkiem, liczącym ponad 500 lat, jest figura św. Małgorzaty, znajdująca się w głównym ołtarzu. Najstarszy dzwon „Mikołaj” (250 kg) z roku 1626 głosi chwałę Bożą w towarzystwie „Rafała” (269 kg) i „Małgorzaty” (153 kg) z roku 1988.
Na balustradzie chóru wisi dwanaście krzyży, zdjętych ze szkół w stanie wojennym pod groźbą trzech lat aresztu.
Na wieży, jako wotum jubileuszu roku 2000, zainstalowano zegar z kurantami o napędzie atomowym.