W Wysokiej uczczono pamięć pomordowanych w październiku 1939 roku mieszkańców tej gminy

- Polacy zamordowani w Górach Wysockich zostali rozstrzelani na podstawie wyroku śmierci wydanego na Polaków oskarżonych o wrogość wobec Niemców. Część ofiar została powiązana drutem kolczastym. W lipcu 1945 roku ciała Polaków ekshumowano i złożono na cmentarzu parafialnym. W latach pięćdziesiątych na ich zbiorowej mogile ustawiono nagrobek, na którym znajdują się także nazwiska innych Polaków z parafii wysockiej, zamęczonych w obozach i więzieniach hitlerowskich. Mogiła została poddana gruntownej renowacji w 2007 r. Ok. 1,5 km na południowy – zachód od miasta, w miejscu dokonanej zbrodni hitlerowskiej wstawiono drewniany krzyż, a 22 lipca 1967 roku odsłonięto pomnik ku czci pomordowanych mieszkańców Wysokiej. - podaje Dawna Wysoka.

Poniżej publikujemy fragmenty protokołu z ekshumacji ofiar hitlerowskiej zbrodni dokonanej w październiku i listopadzie 1939 roku w Górach Wysockich. Sporządzony 20 i 21 lipca 1945 roku przez Stanisława Grochowskiego – członka komisji ekshumacyjnej:

„ Grób I: Czaszka II – czaszka rozbita, W okolicy kości skroniowej, ciemieniowej i potylicy rozbicie wielkości dwóch pięści męskich. Rozpoznano Bolesława Augustyniaka przez matkę Weronikę Augustyniak zam. w Wysokiej na podstawie trzewików (trepy, trzewiki do piłki nożnej) oraz skórzanego paska.

Grób II: Czaszka IV – wstrzał w prawy oczodół, wystrzał po lewej dolnej stronie potylicy, pęknięcie sklepienia czaszki najprawdopodobniej od uderzenia tępym narzędziem. Rozpoznano Waleriana Laseckiego z Rudnej przez córkę Irenę Szalską zam. w Wysokiej na podstawie koszuli dziennej, paska skórzanego oraz papierów, a w szczególności książeczki wojskowej (Militarpass). Czaszka V – strzał w dolnej części potylicy po stronie prawej, wystrzał przez jamę nosową. Dowody rzeczowe: długie buty, zegarek, papierośnica i dwie chusteczki. Rozpoznano Mikołaja Kowalskiego z Czajcza przez siostrę Bronisławę Waloch z Czajcza na podstawie długich butów, zegarka i dwóch chusteczek, które wydano siostrze.

Grób III: Czaszka I – rozbicie czaszki w okolicy lewej kości skroniowej i ciemieniowej, rozbicie twarzy. Rozpoznano Władysława Błocha z Wysokiej przez żonę Katarzynę z Wysokiej na podstawie kurtki, spodni, pasa skórzanego i trzewików”.

- Członkowie Selbstschutzu, którzy w 1939 roku dokonali zbrodni na 18 Polakach i Żydówce w Górach Wysockich (według ankiety sporządzonej w lipcu 1945 roku dla Sądu Grodzkiego w Wyrzysku): Werner Wolfram, Max Wolfram, Hugo Bublitz, dr Kurt Rasmuss, Erwin Roseau, Erich Munchow, Moldenhauer, Paul Kuss, Karl Linde, Georg Kuss, (NN). - czytamy na Facebooku Dawna Wysoka.